ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ αφιερωμένη στα 100 χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής: ( Από τη συγγραφέα Μαρίτσα Σαριντζιώτου- Σπύρου, απόγονο Μικρασιατών προσφύγων του 1922 )
Μέρος (4ο ) Από το 1500 μ.Χ. Η Σμύρνη άρχισε να παίρνει τα πάνω της. Σ’ αυτό συνέβαλαν οι Σμυρναίοι που ήδη κατοικούσαν εκεί, αλλά και οι χιλιάδες των Ελλήνων που συνέρρεαν απ’ όλη την ελληνική επικράτεια για τέσσερις αιώνες, με μοναδική εξαίρεση την εποχή του 1821 όπου αναγκάστηκαν όσοι έζησαν από τις σφαγές να φύγουν στα νησιά.
Άλλη μια αιτία, ήταν η δημιουργία τσιφλικιών και η φήμη ότι η Μικρά Ασία είναι μια χώρα πλούσια με υψηλά δέντρα και παχιά γη: «Ένα σπόρο τής ρίχνεις και σου δίνει πεντακόσιους, χίλιους». Τα βουνά της ήταν γεμάτα κοπάδια, αμέτρητα τα αγρίμια, τα ελάφια, οι αρκούδες και τ’ αγριογούρουνα. «Ήταν η ευλογημένη γη του κόσμου»!
Από το 1535 οι Γάλλοι είχαν τον έλεγχο του εξωτερικού και εσωτερικού εμπορίου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το ίδιο πέτυχαν και τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη όπως η Αγγλία, η Ολλανδία, η Αυστρία, η Ρωσία, η Πρωσία, οι Γενοβέζοι και άλλοι.
Έτσι η πρωτεύουσα της Ιωνίας, η Σμύρνη, που ήταν υποβαθμισμένη από τον Τούρκο δυνάστη, έγινε ένα παράθυρο από το οποίο έμπαινε ανεμπόδιστος ο ζωογόνος αέρας της δυτικοευρωπαϊκής εξέλιξης και του πολιτισμού, όπως γράφει ο Φάνης Κλεάνθης στο βιβλίο του «Η Ελληνική Σμύρνη».
Τα προνόμια που έδωσε στους ξένους ο Σουλεϊμάν απετέλεσαν πρόκληση και για τους Έλληνες οι οποίοι βρήκαν πρόσφορο έδαφος για να δράσουν, να συναγωνισθούν και να δημιουργήσουν βγάζοντας στην επιφάνεια τη δυναμικότητα και την αξία της φυλής τους.
Μέσα σ’ όλα τα καλά, υπήρχαν και αρνητικά στοιχεία, όπως οι θρησκευτικές αποστολές με κύριο σκοπό τον προσηλυτισμό των Ελλήνων στο Δυτικό δόγμα. Το 1658 η προπαγάνδα έφθασε στο αποκορύφωμά της. Οι Σμυρναίοι συγκέντρωσαν όσα προπαγανδιστικά βιβλία μπορούσαν, αγόρασαν όσα πουλιόνταν και τα έκαψαν δημοσίως δηλώνοντας έτσι ότι δεν ανέχονταν την προσηλυτιστική δραστηριότητα της Δυτικής Εκκλησίας.
Σ΄αυτή την όμορφη γη της Ιωνίας, τα χώματα ήταν φιλόξενα. Η μάνα γη, σ’ αυτό το σημείο δεχόταν τα παιδιά της απ’ όπου κι αν έρχονταν. Από τον πιο μακρινό ξένο τόπο έως τον πλέον κοντινό και ελληνικό. Με όποια καταγωγή κουβαλούσαν, όλοι χωρούσαν. Πολλοί προόδευαν και προκόβανε στη Σμύρνη.
Στη φτωχομάνα –κατά τον τραγουδιστή– Σμύρνη, εκτός από τους πλούσιους, τους εμπόρους, τους τραπεζίτες, τους επιστήμονες, πήγαιναν και φτωχοί για να βρουν την τύχη τους. Ο αέρας και το χώμα της Ιωνικής γης, τους έδινε τη δύναμη να φθάσουν ψηλά. Τρανταχτό παράδειγμα ο οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ που από τη Δημητσάνα έφθασε στη Σμύρνη για να διακονήσει ως καντηλανάφτης το ναό της Αγ. Φωτεινής και κατέληξε μεγάλη θρησκευτική και μαρτυρική μορφή.
Η πρώτη ελληνική εφημερίδα κυκλοφόρησε το 1831. Από τότε μέχρι το 1922 εκδόθηκαν 135 εφημερίδες και περιοδικά. Το πρώτο ελληνικό βιβλίο τυπώθηκε στη Σμύρνη το 1714 ενώ στην Ελλάδα η τυπογραφία ήλθε το 1822 μόνο για την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Το νοσοκομείο της Σμύρνης το «Γραικικόν» όπως τό έλεγαν, ήταν το μεγαλύτερο από τα εννέα της Σμύρνης και ιδρύθηκε 113 χρόνια πριν από το πρώτο της Αθήνας, στα 1723. Το 1919 είχε 420 κρεβάτια, 20 κλινικές, 4 χειρουργεία, μικροβιολογικά, βιοχημικά και ακτινολογικά εργαστήρια. Οι γιατροί χειρουργούσαν δωρεάν Έλληνες, Τούρκους, Πέρσες, Άραβες. Νοσηλείες και εμβολιασμοί, όλα δωρεάν με χρήματα των Ελλήνων της Σμύρνης.
Τον 19ο αιώνα η Σμύρνη ευημερούσε σαν σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης. Οι Σμυρνιοί ζούσαν όμορφη ζωή, παρά την ύπαρξη του δυνάστη. Το 80,23% της μικρασιατικής βιομηχανίας βρισκόταν στα χέρια των Ελλήνων.
Το 1908 υπήρχε ελευθερία μεταφοράς χρημάτων από χώρα σε χώρα. Τα επεισόδια καταπιέσεως είχαν περιορισθεί. Με τους Τούρκους είχαν οι Έλληνες της Μ. Ασίας φιλίες και γενικά για τη Σμύρνη, τους Σμυρναίους και το σμυρναϊκό εμπόριο ήταν η χρυσή εποχή. Συνεχίζεται…..
